In de wereld van de gezondheidszorg staan zorgverleners vaak voor de uitdaging om cliënten met verschillende gezondheidsproblemen te helpen. Een veelvoorkomend maar soms onderschat probleem is dehydratie. Dehydratie betekent dat het lichaam niet genoeg vocht heeft om goed te kunnen functioneren. Dit kan gebeuren als er meer vocht uit het lichaam verdwijnt dan erin komt. Vocht is heel belangrijk voor ons lichaam omdat het je lichaam helpt bij het regelen van de temperatuur, het vervoer van voedsel en het afvoeren van afvalstoffen. Daarom is dehydratie een serieuze zorg, vooral voor mensen die al kwetsbaar zijn.
Wat is dehydratie?
Bij dehydratie (uitdroging) is sprake van een vochttekort in het lichaam. Dit kan ontstaan door te weinig opname van vocht of door overmatig verlies van lichaamsvocht. Als er een verstoring in de vochtbalans optreedt, kan een gezond lichaam dit compenseren. Ouderen of mensen met een chronische aandoening kunnen zo’n balansverstoring echter minder goed opvangen. Met dehydratie als gevolg.
Waardoor ontstaat dehydratie?
Om dehydratie te voorkomen en te behandelen, moeten we weten waarom het gebeurt. Er zijn verschillende redenen waarom mensen uitgedroogd kunnen raken:
- Te weinig drinken: Dit is de meest voorkomende oorzaak voor dehydratie. Sommige mensen kunnen niet genoeg drinken omdat ze ziek zijn, geen dorst hebben of niet meer weten hoe ze moeten drinken.
- Te veel vocht verliezen: Soms verliezen mensen te veel vocht door te braken, diarree, koorts, veel zweten, bloedingen of wondvocht, zoals bij mensen met brandwonden.
- Niet genoeg eten: Als je niet goed of niet voldoende eet, kan dat ook leiden tot uitdroging omdat je normaal gesproken ook vocht uit je eten haalt.
- Medicijnen: Sommige medicijnen, zoals plaspillen, kunnen ervoor zorgen dat je meer vocht verliest en uitdroogt.
- Ouderdom: Oudere mensen kunnen soms niet goed meer voelen dat ze dorst hebben en vergeten dan te drinken, wat het risico op uitdroging vergroot.
- Ziekten: Als je al een ziekte hebt zoals suikerziekte, nierproblemen, dementie of hartproblemen, heb je meer kans op dehydratie.
Hoe herken je dehydratie?
Uitdroging komt vaak voor bij ouderen en kan leiden tot verwardheid, terugkerende urineweginfecties, vallen, obstipatie en in ernstige gevallen zelfs tot de dood. Daarom is het belangrijk om het drinken bij ouderen te stimuleren.
Dehydratie herken je aan:
- Sufheid of verwardheid (delier)
- Duizeligheid en valincidenten
- Moeilijk praten of snel verslikken
- Obstipatie
- Veel dorst en weinig plassen met donkere urine
- Terugkerende urineweginfecties
- Droge tong en slijmvliezen in de mond
- Minder elastische huid, jeuk en huidinfecties
- In korte tijd veel tijd verliezen
Gevolgen van dehydratie
Als het vochtgehalte niet in balans is, kan dat gevolgen hebben voor het lichaam.
- Moeilijkheden met denken en verwardheid: Je kunt in de war raken, het moeilijk vinden om je te concentreren en problemen krijgen met je geheugen.
- Hartproblemen: Een tekort aan water kan ervoor zorgen dat je bloeddruk daalt, wat kan leiden tot duizeligheid, flauwvallen en zelfs problemen met je hartslag.
- Nierproblemen: Je nieren helpen met het schoonmaken van je bloed en zorgen ervoor dat je niet te veel of te weinig vocht in je lichaam hebt. Bij een tekort aan vocht kunnen je nieren minder goed werken, wat kan leiden tot nierstenen en infecties.
- Obstipatie: Te weinig vocht in je lichaam kan leiden tot verstoppingen omdat je darmen minder goed werken als je te weinig drinkt.
- Huidproblemen: Als je te weinig water hebt, kan je huid droog en schilferig worden. De huid kan ook gevoeliger worden voor infecties en drukplekken.
- Urinewegproblemen: Als je niet genoeg drinkt, wordt de urine geconcentreerder en donkerder van kleur. Je kunt vaker last krijgen van blaasontstekingen en andere urinewegproblemen.
Voorkomen en behandelen van dehydratie
Het is belangrijk om uitdroging te voorkomen. Hier zijn een paar dingen die kunnen helpen:
- Voldoende drinken: Zorg ervoor dat je cliënt genoeg drinkt, ook als hij of zij geen dorst heeft. Je kunt water, sap, bouillon of vochtrijk voedsel nemen.
- Let op de tekenen: Wees alert op tekenen van uitdroging, zoals dorst, donkere urine, een droge mond, in de war zijn, duizeligheid of een lage bloeddruk.
- Aanpassen medicijngebruik: Als je denkt dat medicijnen de oorzaak zijn van de uitdroging, raadpleeg dan een arts voor aanpassing van de medicijnen.
- Behandel de onderliggende oorzaak: Als dehydratie wordt veroorzaakt door een andere ziekte, zoals suikerziekte of nierproblemen, is het belangrijk om die ziekte goed te behandelen.
- Extra vocht toedienen: In ernstige gevallen van uitdroging kan het nodig zijn om vocht rechtstreeks in je lichaam te krijgen via een slangetje in je ader.
Slimme drinkbeker als hulpmiddel
Een belangrijke innovatie die kan helpen bij het voorkomen van dehydratie, met name in zorginstellingen, is de slimme drinkbeker.
Aquatime, de slimme drinkbeker van Abena helpt bij het monitoren en stimuleren van de vochtinname van cliënten in zorginstellingen.
In Denemarken is de slimme drinkbeker al met succes getest, maar in Nederland hebben we er nog geen uitgebreid onderzoek naar gedaan. Daarom zijn we op zoek naar zorginstellingen die de drinkbeker bij twee of meer cliënten op de afdeling willen inzetten.
Uit ons kenniscentrum
