Omgaan met incontinentie
Urineverlies of verlies van ontlasting bij dementie
Urineverlies of verlies van ontlasting komt vaak voor bij mensen met dementie. Door geheugenverlies vergeten zij bijvoorbeeld naar het toilet te gaan. Of ze kunnen het toilet niet meer vinden. Dit kan als belastend ervaren worden. Toch ligt de focus bij zorgverleners meestal niet op dit aspect van dementie. Ook vragen ouderen zélf meestal geen aandacht voor hun incontinentieproblemen. Vaak doen ze het af als iets wat nu eenmaal bij de ouderdom hoort. Of zij denken dat er toch niets aan te doen is of schamen zich te erg om het probleem kenbaar te maken. Dat is onterecht. Er zijn wel degelijk mogelijkheden om onnodig verlies van urine en/of ontlasting te voorkomen. Hoe? Dat begint bij het achterhalen van de oorzaak van incontinentie.
Herken de oorzaak van incontinentie
Raadpleeg op tijd een specialist
Drink niet teveel vlak voor het slapen gaan
Oorzaken van incontinentie bij dementie
Er zijn verschillende oorzaken te noemen voor incontinentie bij dementie. De vier grootste factoren die ongewenst urine- of ontlastingsverlies kunnen beïnvloeden, worden hieronder besproken. Wanneer de oorzaak bekend is, kun je in veel gevallen incontinentie voorkomen. Indien het niet voorkomen kan worden, zorg dan voor het juiste incontinentiemateriaal. Een passende oplossing kan de kwaliteit van leven bevorderen.
1. Afname van mobiliteit
Naarmate de dementie vordert, kan het zijn dat je naaste minder mobiel wordt. De afname van mobiliteit is een van de belangrijkste oorzaken van incontinentie bij dementie. Functionele incontinentie ontstaat wanneer iemand niet op tijd bij het toilet kan komen en komt vaak voor bij mensen met dementie.
Medicatie, desoriëntatie, geestelijke, lichamelijke of visuele beperkingen, lastige kleding een lange afstand tot het toilet of obstakels op de weg naar het toilet zijn factoren die functionele incontinentie veroorzaken. Het is belangrijk om te weten dat functionele incontinentie in veel gevallen verholpen kan worden.
Ook het gebruik van een rolstoel, moeite bij het opstaan, het verplaatsen van de ene naar de andere ruimte en de conditie van iemand met dementie kan van invloed zijn op ongewenst verlies van urine en/of ontlasting.
2. Afname denkvermogen
Dementie zorgt ervoor dat de verwerking van informatie in de hersenen is verstoord. Daardoor gaat iemand geestelijk achteruit. Dat zorgt ervoor dat iemand minder controle heeft over zijn of haar dagelijkse handelingen. Zeker in een nieuwe of onbekende omgeving kan het voor mensen met dementie lastig zijn om het toilet te vinden. Ook de herkenning van het gevoel naar het toilet te moeten, verdwijnt. Mensen met dementie nemen daardoor vaak geen initiatief om naar het toilet te gaan en hebben hier hulp bij nodig. Het onvermogen om alledaagse dingen uit te voeren, brengt ook stress met zich mee. Dat kan leiden tot boosheid of agressiviteit.
3. Bijkomende ziektes en/of complicaties
Incontinentie is vaak een gevolg van andere aandoeningen, ziektes of na een operatie. Onderstaande aandoeningen komen vaak voor in relatie tot incontinentie:
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Tip: in het boekje ‘Toiletgang bij dementie’ vind je een handig overzicht van de invloed van aandoeningen op incontinentie. Bestel het boekje hier.
Urineweginfectie (blaasontsteking) bij dementie
Een veelvoorkomende aandoening bij ouderen en mensen met dementie is blaasontsteking. Mensen praten niet graag over ‘pijn bij het plassen’ of begrijpen niet dat er iets aan de hand is en melden dit niet. Pas als de pijn zo erg wordt dat mensen ander gedrag vertonen, merk je als mantelzorger of zorgprofessional dat er iets mis is en ga je op onderzoek uit.
Het is belangrijk om een blaasontsteking te herkennen om erger te voorkomen. Neem in dat geval contact op met een huisarts.
Neem in deze gevallen altijd contact op met een (huis)arts:
|
|
|
|
|
|
|
4. De invloed van medicijnen
Een normale werking van de blaas, darm en sluitspieren zorgt ervoor dat we urine en ontlasting kunnen ophouden totdat we bij het toilet zijn aangekomen. Medicijngebruik kan hier effect op hebben en ongewenst verlies van urine en/of ontlasting veroorzaken. Deze medicijnen kunnen voor een verminderde werking van de blaas en darmen zorgen:
|
|
|
|
|
|
|
Ook zijn er medicijnen die er mogelijk voor zorgen dat men niet meer tijdig bij het toilet kan komen zoals slaapmiddelen, plaspillen en morfine. Houd hiermee rekening bij het gebruik van deze medicijnen en vraag de huisarts om advies als het gaat om de invloed van medicijnen op toiletgang.
Mensen met dementie wonen steeds langer thuis. Pas als het echt niet meer gaat, worden ze opgenomen in een verpleeghuis. Tachtig tot negentig procent vertoont op dat moment probleemgedrag zoals agressie, angst, onrust, beweeg- of roepdrang. Soms is dat gedrag te verklaren door een ontsteking of ziekte, maar meestal weten zorgprofessionals niet waar het vandaan komt. Ook de cliënten zijn niet meer in staat om te vertellen waarom ze stress ervaren. Deze cliënten krijgen vaak medicijnen voorgeschreven, meestal antipsychotica en kalmeringsmiddelen. Deze medicijnen kunnen bijwerkingen hebben waardoor mensen problemen bij toiletgang ervaren.
Aanbevolen producten
-
Wassen zonder waterIncontinentiewashandjes
-
HuidbeschermingBarrièrecrème
-
Bedbescherming en onderleggersAbri-Soft – wasbare stoelbeschermer
-
Absorberende broekjesABENA Pants
Incontinentiemateriaal proberen
Incontinentiemateriaal kan het verschil maken bij ongewenst urine- en/of ontlastingsverlies. Het materiaal bestaat er in vele vormen en maten. Neem voor de beste hulp bij het kiezen van het juiste incontinentiemateriaal contact met ons op. Bel de Abena Advieslijn 0485 11 50.
Zo lang mogelijk zelfstandig naar het toilet met een gezonde leefstijl
Naast de genoemde oorzaken is het belangrijk om te noemen dat een gezonde levensstijl effect heeft op toiletgang. Zo heeft teveel cafeïne of alcohol en slechte voeding een negatieve invloed. Maar ook stress en overgewicht kunnen ervoor zorgen dat iemand incontinent wordt. Lichaamsbeweging is belangrijk. Iemand die fit is, kan dingen langer zelfstandig blijven doen.
Eten en drinken bij dementie
Veel mensen met dementie vallen af. Eten en drinken gaat niet meer zoals voorheen. Men vergeet soms te eten, of eet continue hetzelfde waardoor er een tekort aan voedingsstoffen ontstaat. Een verkeerd eetpatroon of te veel of te weinig drinken heeft consequenties voor de toiletgang. Denk aan obstipatie, huidproblemen of nachtelijke avonturen.
Heb jij zicht op het leefpatroon van je cliënt?
Onze zorggebieden
Als specialist in basiszorg willen wij jou als zorgprofessional helpen grip te krijgen op goede zorg. Dat doen we met het bieden van de beste basiszorg. Op welk gebied kunnen wij je helpen?
