Nachtrust

Hoe help je je cliënt (en jezelf) aan ongestoorde nachten?

Aandacht voor het slapen is belangrijk. Tijdens de slaap herstellen we lichamelijk en geestelijk. Bovendien bouwen we tijdens het slapen reserves op om de volgende dag goed te functioneren. Een goede nachtrust draagt bij aan een goede lichamelijke en mentale gezondheid. Voor je cliënten en voor jou.

Het belang van een goede nachtrust

Een goede nachtrust is voor iedereen belangrijk en voor mensen met dementie helemaal. Slecht slapen kan het verloop van de ziekte immers verergeren. Het kan namelijk leiden tot eiwitopstapelingen en daardoor verdere achteruitgang. Het probleem is vaak dat mensen met dementie overdag minder actief worden (soms zelfs in slaap vallen) waardoor ze ’s avonds niet moe genoeg zijn om te slapen. Dat komt bovenop het feit dat dementie sowieso al een negatief effect op de nachtrust heeft. Zo verstoort de ziekte van Alzheimer het slaappatroon en veroorzaakt Lewy Body dementie slaperigheid overdag en een verstoorde REM-slaap. Maar ook ouderen zonder dementie hebben vaak last van wakker liggen, rusteloos slapen, intensief dromen, vaak tussendoor wakker worden en ’s nachts ronddwalen. Je zult er daarom standaard mee te maken hebben als je in de zorg werkt. Je weet daardoor bovendien dat ook mensen die helder van geest zijn, incontinent kunnen raken, al is het alleen ‘s nachts. Dit leidt tot natte bedden en verstoorde nachten omdat een nat bed je cliënt wakker maakt en omdat jij het moet verschonen.

Infographic
keuze onderlegger

Download infographic

Of bestel de gratis toolbox met meer infographics

Ongestoorde nachten, een kwestie van aandacht en routine

Gelukkig kun je heel wat doen om een ongestoorde nachtrust te bevorderen. Zonder bij voorkeur meteen naar de slaapmiddelen te grijpen. Slaapmiddelen kunnende toiletgang en daardoor de nachtrust juist negatief beïnvloeden. Kijk liever naar de oorzaak van de slechte nachtrust. Zo kan die liggen bij somberheid, pijn of simpelweg niet moe zijn. Maak in geval van pijn altijd een afspraak met de huisarts. Somberheid en niet moe zijn los je (deels) op door de cliënt te motiveren actief te blijven en te zorgen voor veel licht overdag. Slapen cliënten (mede) te weinig door incontinentie? Verstrek goed incontinentiemateriaal en kijk ook eens naar jullie routine wat natte bedden en verschonen betreft. Is die standaard verschoonronde echt nodig? Moet je je cliënt per se elke nacht wakker maken? Is er wellicht materiaal beschikbaar waardoor je cliënt de hele nacht kan doorslapen? Kijk ook kritisch naar de nachtelijke verschoonrondes in jouw instelling. Kan dat aantal omlaag of beter aangepast op het slaapritme en het incontinentiemateriaal van de individuele cliënten? Het is even puzzelen en uitproberen maar uiteindelijk bezorg je je cliënten en je team zoveel meer rust als er niet (onnodig) verschoond hoeft te worden ’s nachts!

Krijg grip op continentiezorg!
Ga direct aan de slag met de gratis toolbox.

Creëer je persoonlijke Toolbox

Hoe stimuleer je het doorslapen van cliënten?

Naast de hoeveelheid slaap, is de kwaliteit van de slaap belangrijk. Er zijn heel veel maatregelen die je kunt nemen om de slaapkwaliteit van je cliënten te verbeteren:

Zorg dat je inzicht hebt in het juiste verschoonmoment en loop geen vaste nachtelijke rondes. De ene cliënt heeft een ander plaspatroon dan de andere. Hier lees je meer over het bepalen van het juiste verschoonmoment.

Stimuleer je cliënt voldoende te bewegen, vooral ’s ochtends en in de vroege avond.

Voorkom dat je cliënt overdag te veel dutjes doet zodat hij of zij ’s nachts niet meer kan slapen.

Laat je cliënt voor het slapen altijd nog een keer naar het toilet gaan.

Zorg dat je cliënt elke dat op dezelfde tijd opstaat en naar bed gaat. Ook in het weekend!

Voorkom te veel inspanning in de uren voor het slapen gaan. Dus: geen te spannende boeken of films, intensief bewegen of verhitte discussies.

Laat je cliënt een lichte snack eten voor het slapen gaan. Met honger naar bed gaan is niet bevorderlijk voor de nachtrust. Een té zware maaltijd in de uren voor het slapengaan staat een goede nachtrust echter ook in de weg.

Geef je cliënt ’s avonds geen koffie, zwarte thee, cola, frisdrank of chocolademelk. Cafeïne en suiker hebben beide een stimulerend effect. Zorg sowieso dat er niet te veel gedronken wordt voor het slapen gaan om te voorkomen dat mensen ’s nachts wakker worden van een volle blaas.

Door elke avond hetzelfde rustige ritueel te doorlopen krijgt het lichaam het signaal dat het tijd wordt om te gaan slapen en kan het alvast in slaapstand gaan. Denk aan het luisteren naar ontspannende muziek (eventueel via een muziekkussen), een kop lauwe melk of kruidenthee, een warm bad, ontspanningsoefeningen, rustig tanden poetsen en omkleden.

Vermijd fel licht later op de avond. Demp de verlichting al enkele uren voor het slapen gaan. ’s Ochtends is fel licht juist goed om wakker te worden. Wordt je cliënt echter geregeld te vroeg wakker door de zon? Hang dan verduisterende gordijnen op of verstrek een slaapmasker.

Zorg voor optimale slaapomstandigheden. Dit houdt in: een donkere, goed geventileerde ruimte waarin het ongeveer 18 graden is met daarin een schoon, fris bed met een goede matras.

Geef je cliënt goed en passend incontinentiemateriaal. Daarmee wordt hij of zij niet wakker van een nat bed en hoef je ’s nachts niet te verschonen. Dit kan gedurende de nacht ander materiaal zijn dan overdag. Veel mensen verliezen ’s nachts (meer) urine en dragen het materiaal
’s nachts langer waardoor een zwaarder product vaak wenselijk is. Wil je weten welk incontinentiemateriaal op welk moment geschikt is? Klik hier
Draag zelf nachtkleding tijdens je dienst. Uit Brits onderzoek bleek dat wanneer medewerkers nachtdienst draaien in hun nachtkleding bewoners van verzorgingshuizen rustiger werden.